Ο Ερρίκος Α' (1068 - 1135) ήταν βασιλιάς της Αγγλίας (1100 - 1135), τέταρτος γιος του βασιλιά της Αγγλίας Γουλιέλμου του Κατακτητή, και της Ματθίλδης της Φλάνδρας που καταγόταν από τον βασιλιά της Αγγλίας Αλφρέδο τον μέγα. Ήταν ο πρώτος γεννημένος μετά την Νορμανδική κατάκτηση διάδοχος του μεγαλύτερου αδελφού του Γουλιέλμου Β' και έγινε δούκας της Νορμανδίας (1106). Με την άνοδό του στον θρόνο δημιουργήθηκαν ταραχές αφού ο αδελφός του Ροβέρτος που συμμετείχε στην Α' Σταυροφορία τον αμφισβήτησε. Κατάφερε να ενώσει ξανά τα βασίλεια της Αγγλίας και της Νορμανδίας που διαχωρίστηκαν μετά τον θάνατο του πατέρα του (1087). Δημιούργησε έναν χάρτη λαϊκών ελευθεριών ή Σύνταγμα το οποίο είναι πρόδρομος της Μάγκνα Κάρτα που θα υπογράψει ενάμισυ αιώνα αργότερα ο δισέγγονος του Ιωάννης ο Ακτήμων.

Ενωτικός βασιλιάς απέναντι σε Νορμανδούς και Άγγλους

Ξόδεψε όλη τη ζωή του σε πολιτικές και οικονομικές αναμορφώσεις και προσπάθησε να κερδίσει την λαϊκή υποστήριξη κάνοντας περιοδείες να μειώσει την ισχύ των βαρόνων. Κατανόησε τις διαφορές μεταξύ των Άγγλων και του πατρικού του λαού των Νορμανδών και προσπάθησε να γεφυρώσει τα χάσματα ανάμεσά τους. Ο ίδιος έδωσε πρώτος το παράδειγμα και παντρεύτηκε πριγκίπισσα όχι Νορμανδή αλλά από την προηγούμενη εθνική δυναστεία της Αγγλίας.

Συνετριμμένος από τον θάνατο σε ναυάγιο του μοναδικού γιου και διαδόχου του Γουλιέλμου όρισε κατηγορηματικά διάδοχό του την κόρη του Ματίλδη, που παντρεύτηκε τον Γοδεφρείδο Πλανταγενέτη του Ανζού. Πήρε το όνομά του από τον θείο της μητέρας του, βασιλιά της Γαλλίας Ερρίκο Α', ενώ σαν τελευταίος από τα παιδιά της βασιλικής οικογένειας, προοριζόμενος για εκκλησιαστική σταδιοδρομία, έτυχε εξαιρετικής μόρφωσης. Ο ίδιος είχε πει ότι ένας βασιλιάς που είναι αγράμματος φαίνεται σαν εστεμμένος γάιδαρος. Ο πατέρας του πέθανε σε δυστύχημα (1087), αλλά πρόλαβε να κληροδοτήσει το βασίλειο του στους τρεις γιους του. Ο Ροβέρτος δέχτηκε το δουκάτο της Νορμανδίας σαν Ροβέρτος Γ', ο Γουλιέλμος το βασίλειο της Αγγλίας σαν Γουλιέλμος Β' και ο Ερρίκος 5.000 ασημένιες λίρες. Παράλληλα χρονογράφοι αναφέρουν ότι ο πατέρας του τού είπε ότι κάποια στιγμή θα είναι αυτός ο βασιλιάς σε όλα τα εδάφη.

Οριστική επικράτηση απέναντι στον αδελφό του Ροβέρτο

Ο Γουλιέλμος Β' πέθανε (1100) σε κυνηγετικό ατύχημα, οπότε οι μόνοι αδελφοί που είχαν απομείνει ήταν ο Ερρίκος και ο Ροβέρτος, που βρισκόταν σε Σταυροφορία στους Αγίους Τόπους. Ο Ερρίκος εκμεταλλεύθηκε την απουσία του και την δυσαρέσκεια των βαρόνων απέναντί του καταλαμβάνοντας με άνεση τον θρόνο και στέφθηκε βασιλιάς στις 5 Αυγούστου 1100 στο αββαείο του Ουέστμίνστερ. Εγγυήθηκε στον λαό χάρτη ελευθεριών και Σύνταγμα που στάθηκε ο πρόδρομος της μετέπειτα Μάγκνα Κάρτα.

Στις 11 Νοεμβρίου 1100 παντρεύτηκε την Ήντιθ, κόρη του βασιλιά Μάλκολμ Β' της Σκωτίας και δισέγγονη του εθνικού βασιλιά της Αγγλίας Αλφρέδου του μέγα, κάτι που δυσαρέστησε έντονα τους Νορμανδούς ευγενείς, αλλά ο γάμος έγινε με ευχαρίστηση δεκτός από τον ντόπιο Αγγλονορμανδικό πληθυσμό. Η Ήντιθ έδειξε αμέσως την καλή διάθεση που είχε απέναντι στους ευγενείς και άλλαξε το όνομα της σε Ματθίλδη.

Ο αδελφός του Ροβέρτος επιχείρησε (1101) να του επιτεθεί προκειμένου να τον ανατρέψει από τον θρόνο, αλλά αποκρούστηκε και με την Συνθήκη του Άλτον αναγνώρισε επίσημα τον αδελφό του Ερρίκο σαν βασιλιά. Επέστρεψε ειρηνικά στην Σκωτία παίρνοντας ετήσια αποζημίωση απο τον αδελφό του 2.000 μάρκα. Αργότερα όμως (1205) ο Ερρίκος αποφάσισε να απαλλαγεί οριστικά από την απειλή του αδελφού του και το ετήσιο ποσό των 2.000 μάρκων και επιτέθηκε στην Νορμανδία. Περίπου 40 χρόνια μετά την Νορμανδική κατάκτηση απο τον Γουλιέλμο τον Κατακτητή (1106), οι δύο γιοί του δίνουν την αποφασιστική μάχη 3 χιλιόμετρα βορειότερα από το μικρό χωριό του Τίνχεμπραι. Η μάχη ήταν ανέλπιστη και απροετοίμαστη με περισσότερο απροετοίμαστο τον Ροβέρτο που προσπάθησε να συνθηκολογήσει αλλά συνελήφθη από τον αδελφό του. Φυλακίστηκε αρχικά στον πύργο του Λονδίνου, και κατόπιν στο Κάρντιφ και σε διάφορους άλλους πύργους, από όπου κατάφερε να δραπετεύσει. Συνελήφθη επανειλημμένα οπότε και ο Ερρίκος για να αποφύγει τον κίνδυνο των συνεχών δραπετεύσεων του έκαψε τα μάτια.

Ορίζει διάδοχο την κόρη του Ματίλδη

Ενσωμάτωσε το δουκάτο της Νορμανδίας στο βασίλειο της Αγγλίας επιβεβαιώνοντας την πρόβλεψη του πατέρα του και δημιουργώντας έτσι ένα ενιαίο ισχυρό Αγγλικό βασίλειο. Για να σταθεροποιήσει την θέση του στην Νορμανδία αποφάσισε να συμμαχήσει με τον μέχρι τότε εχθρό του Φούλκων των Ιεροσολύμων που εκείνη την εποχή ήταν κόμης του Ανζού, παντρεύοντας τον γιό και διάδοχό του Γουλιέλμο Αδελίν (1103 - 1120) με την κόρη του Φούλκωνος (1119).

Μετά όμως τον θάνατο του γιου του σε ναυάγιο (1120) όρισε διάδοχο την άλλη κόρη του Ματθίλδη, και θέλοντας να συνεχίσει τις σχέσεις επιγαμίας με τον Φούλκωνα την πάντρεψε με τον γιο του Γοδεφρείδο Πλανταγενέτη, γενάρχη των Πλανταγενετών της Αγγλίας. Μετά τον χαμό του γιου του προχώρησε σε δεύτερο γάμο με την Αντελίζα (1121) προκειμένου να εξασφαλίσει γιο για τη διαδοχή αλλά χωρίς αποτέλεσμα αφού δεν έκανε κανένα παιδί.

Σα βασιλιάς προσπάθησε να εγγυηθεί έναν χάρτη ελευθεριών για τους υπηκόους του και να επαναφέρει τους νόμους του Εδουάρδου του Εξομολογητή. Ο Ερρίκος Α' είναι γνωστός και για μερικές βίαιες πράξεις, καθώς όπως περιγράφεται έριξε από τον πύργο στην Ρουέν κάποιον προδότη αποκαλούμενο Κόναν Πιλάτο, ενώ όπως αναφέρθηκε φυλάκισε και τύφλωσε τον αδελφό του Ροβέρτο. Χαρακτηριστή είναι επίσης η παρέμβασή του στη διαμάχη ανάμεσα στον γαμπρό του Ευστάθιο του Πακί και τον Ράλφ Χάρνεκ, που αντάλλαξαν τα παιδιά τους ως ομήρους. Ο Ευστάθιος τύφλωσε τον γιο του Χάρνεκ, που εξοργισμένος ζήτησε εκδίκηση, και ο βασιλιάς Ερρίκος του επέτρεψε να τυφλώσει και να ακρωτηριάσει τις κόρες του Ευσταθίου που ήταν και δικές του εγγονές. Ο Ερρίκος ζήτησε να συναντηθεί με την κόρη του στο Μπρετέγ, αυτή επιχείρησε να σκοτώσει τον πατέρα της, συνελήφθη, φυλακίστηκε αλλά κατόρθωσε να δραπετεύσει από μια καταπακτή. Μερικά χρόνια αργότερα αυτή και ο σύζυγος της Ευστάθιος συμφιλιώθηκαν με τον βασιλιά.

Επισκέφτηκε (1135) την Νορμανδία για να δει τα νεογέννητα της κόρης του Ματίλδης και του Γοδεφρείδου Πλανταγενέτη. Εκεί πέθανε από τροφική δηλητηρίαση που προκλήθηκε πιθανότερα από ένα γεύμα με γαρίδες. Μετά τον θάνατο του προκλήθηκαν ταραχές γιατί αν και είχε ορίσει διάδοχο την κόρη του Ματίλδη, τον θρόνο κατέλαβε σαν νόμιμος διεκδικητής του ο ανιψιός του Στέφανος του Μπλουά.

Πηγές

* Cross, Arthur Lyon. A History of England and Greater Britain. Macmillan, 1917.

* Hollister, C. Warren. Henry I. Yale University Press, 2001. (Yale Monarchs series)

* Thompson, Kathleen. "Affairs of State: the Illegitimate Children of Henry I." Journal of Medieval History 29 (2003): 129-51.

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>