Εδουάρδος Α' της Αγγλίας (Edward I of England)(Ουέστμινστερ 1239 - 1307), βασιλιάς της Αγγλίας και δούκας της Ακουιτανίας ( 1272 - 1307) ο επονομαζόμενος και Μακροσκελής. Ονομαζόταν έτσι γιατί ήταν ψηλός, το ύψος του έφθανε περίπου στο 1,95 είχε πολύ μακριά χέρια και πόδια, επίσης εμφανισιακά ήταν μελαχροινός μοιάζοντας πολύ με την μητέρα του που καταγόταν απο την Μεσογειακή περιοχή της Γαλλικής Προβηγκίας. Θεωρείται ο κορυφαίος και σκληρότερος βασιλιάς της Αγγλίας από τη δυναστεία των Πλανταγενετών και ψηφίστηκε (2002) ως ο 92ος ανάμεσα στους 100 διασημότερους Βρετανούς.

Υιός και διάδοχος του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Γ' και της Ελεονώρας της Προβηγκίας. Ο πρώτος του γάμος έγινε όταν ήταν 15 ετών (1254), μετά από συμφωνία του πατέρα του με τον βασιλιά της Καστίλης Αλφόνσο Ι'. Ο Εδουάρδος πέρασε το κανάλι και πήγε στην Καστίλλη, όπου στέφθηκε ιππότης από τον βασιλιά Αλφόνσο. Ο Εδουάρδος και η Ελεονώρα της Καστίλλης έκαναν 16 παιδιά και τα μόνα που κατόρθωσαν να επιζήσουν από τον βρεφικό θάνατο ήταν :

* Ιωάννα του Άκρ (1272 - 1307)
* Μαργαρίτα Πλανταγενέτη (1275 - 1333)
* Μαρία (1279 - 1332)
* Ελισσάβετ (1282 - 1316)
* Εδουάρδος Β' της Αγγλίας

Σε ηλικία 60 ετών (1299) προχώρησε σε δεύτερο γάμο με τη Μαργαρίτα της Γαλλίας, κόρη του βασιλιά της Γαλλίας Φιλίππου Γ', 20 ετών τότε, με την οποία έκανε άλλα τρία παιδιά. Το 1255 με την σύζυγό του Ελεονώρα επέστρεψε στην Αγγλία ενώ βρισκόταν σε πλήρη αντίθεση με την πολιτική του πατέρα του με τον οποίο ήρθε σε σύγκρουση. Όταν πήγε ο Ερρίκος Γ' στο Παρίσι για διαπραγματεύσεις, ο νεαρός Εδουάρδος βρήκε την ευκαιρία να συνωμοτήσει με τους βαρόνους προκειμένου να τον εκθρονίσει (1259). Ο Ερρίκος επέστρεψε αμέσως στην Αγγλία, κατέστειλε την εξέγερση και αφαίρεσε όλες τις αρμοδιότητες που είχε δώσει στον Εδουάρδο. Ήταν επίσης αντίθετος χαρακτήρας από τον ήπιο πατέρα του, ορμητικός, φιλόδοξος, ανυπόμονος, ικανός στρατιωτικός αρχηγός, αφού νίκησε τον Σιμόν του Μοντφόρτ στην μάχη του Έβεσαμ (1265). Είχε τη φήμη ότι κατέστειλε τις εξεγέρσεις με μεγάλη βιαιότητα ενώ καταδίωξε όλα τα επιζήσαντα ξαδέλφια του του Οίκου των Μοντφόρτ.

Συμμετοχή του σε Η', Θ' Σταυροφορία, πρίν την άνοδο του στον θρόνο

To 1269 o παπικός απεσταλμένος Οττομπόνο έφτασε στην Αγγλία, καλώντας τον βασιλιά Εδουάρδο Α' και τον αδελφό του Εδμόνδο να συμμετάσχουν στην Η' Σταυροφορία στο πλευρό του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου Θ'. Για να συγκεντρώσει το τεράστιο χρηματικό ποσό που απαιτούσε η συμμετοχή, αναγκάστηκε να χρεωθεί βαριά στον Λουδοβίκο Θ', και κατάφερε να συγκεντρώσει 500.000 λίβρες. Τον συνόδευσε ένας μικρός αριθμός 230 ευγενών, πολλοί από τους οποίους ήταν μέλη της οικογένειάς του. Ο αρχικός σκοπός της Σταυροφορίας ήταν η ενίσχυση της πολιορκητικής χριστιανικής δύναμης της Άκρ, αλλά ο Λουδοβίκος Θ' κατέφυγε στην Τύνιδα, όπου πήγε και ο Εδουάρδος να τον συναντήσει, αλλά ο Γάλλος βασιλιάς πέθανε απο πανώλη (1270). Στη συνέχεια ο Εδουάρδος με τα υπολείμματα του Αγγλικού στρατού οδηγήθηκε στην Θ' Σταυροφορία, όπου μετά από μικρή διαμονή στην Κύπρο πέρασε στην Άκρ με 13 πλοία.

Όταν έφθασε ο Εδουάρδος στην Άκρ, έστειλε αντιπροσωπεία στον Μογγόλο κυβερνήτη της Περσίας Abagha, ζητώντας του βοήθεια στον αγώνα του κατά των μουσουλμάνων. Ο Abagha αμέσως συμφώνησε. Τότε και ο ερχομός της Κυπριακής βοήθειας υπό τον βασιλιά Ούγο Γ' ενθάρρυνε περισσότερο τον Εδουάρδο, αλλά ο Abagha λόγω της απασχόλησής του με τον πόλεμο στο Τουρκεστάν αναγκάστηκε να στείλει μόνο μια μικρή βοήθεια 10.000 αντρών. Λόγω οπισθοχώρησης των Μογγόλων αναγκάστηκε να κλείσει 10ετή ειρήνη με τους Μαμελούκους, αλλά με το άκουσμα του θανάτου του πατέρα του βασιλιά Ερρίκου Γ' εγκατέλειψε την Σταυροφορία και επέστρεψε στην Αγγλία (1274).

Διοικητικές μεταρρυθμίσεις τα πρώτα χρόνια

Στην τελετή της στέψης του κλήθηκε να στεφθεί βασιλιάς της Αγγλίας σάν Εδουάρδος Δ' αναγνωρίζοντας τους 3 προηγούμενους Σάξονες βασιλείς. Αλλά δέν βρέθηκε κανένα έγγραφο της εποχής τους που να απαριθμεί τους βασιλείς αποκαλούντο παντού με την φράση βασιλιάς Εδουάρδος, η αρίθμηση στα ονόματα ήταν συνήθεια που εφαρμόστηκε μετά την Νορμανδική κατάκτηση. Έτσι ο πρώτος Εδουάρδος Πλανταγενέτης στέφθηκε κανονικά βασιλιάς της Αγγλίας σάν Εδουάρδος Α'. Με την άνοδο του στον θρόνο ξεκίνησε μιά σειρά μεταρρυθμίσεων στα διοικητικά και τον οικονομικό τομέα δημιουργώντας δύο νέα σώματα το Ανώτατο ειδικό δικαστήριο και το Υπουργείο Οικονομικών, με τους νέους νόμους όλες οι διαφωνίες μεταξύ των εμπόρων κατέληγαν για επίλυση στα βασιλικά δικαστήρια. Πήρε μιά σειρά νόμων κατά των Εβραίων ιδιαίτερα στον οικονομικό τομέα, ο σπουδαιότερος ήταν η απαγόρευση δανεισμού χρημάτων σ'αυτούς.

Καταστολή του Llywelyn ap Gruffydd στην Ουαλία

Το κύριο μέλημα του Εδουάρδου με την επιστροφή του στην Αγγλία ήταν η κατάκτηση των Βάλες. Με τη Συνθήκη του Μοντγκόμερι (1267) ο Llywelyn ap Gruffydd είχε επεκτείνει τα Ουαλικά εδάφη νοτιότερα, ενώ μπορούσε να διοικήσει χωρίς να πληρώνει φόρο υποτέλειας στον Άγγλο βασιλιά, κερδίζοντας τον τίτλο του πρίγκηπα των Βάλες. Ο Εδουάρδος Α' αρνήθηκε να αναγνωρίσει τη συγκεκριμένη συνθήκη που είχε υπογράψει ο πατέρας του, και όταν πειρατικό πλοίο έφερε το 1275 την Ελεονώρα, κόρη του Σιμόν του Μόντφορτ νύφη στον Llywelyn, ο Εδουάρδος την αιχμαλώτισε. Όταν ο Llywelyn αρνήθηκε να πληρώσει φόρο υποτέλειας στον Εδουάρδο, ο βασιλιάς εκστράτευσε εναντίον του (1277), αναγκάζοντας τον να πληρώσει φόρο και καταλαμβάνοντας σχεδόν όλα τα εδάφη του. Του επέτρεψε όμως να διατηρήσει τον τίτλο του πρίγκηπα των Βάλες. Ο μικρότερος αδελφός του Llywelyn, ο Dafydd, έκανε νέα εξέγερση το 1282, αλλά αμέσως ο Εδουάρδος την κατέστειλε χρησιμοποιώντας κτηνώδη βία και εκτελώντας τον Dafydd. Αμέσως άρχισε να τοιχίζει όλη τη χώρα με μια σειρά από φρούρια, προκειμένου να μπορεί να αντιμετωπίζει εγκαίρως οποιοδήποτε κίνημα εναντίον του.

Άγρια καταστολή της επανάστασης στη Σκωτία

Ο βασιλιάς της Σκωτίας Αλέξανδρος Γ' πεθαίνει (1286) χωρίς απογόνους και ο θρόνος μένει κενός έχοντας ήδη οριστεί διάδοχος απ'αυτόν (1284) η εγγονή του Μαργαρίτα της Νορβηγίας. Οι ισχυρές Σκωτσέζικες οικογένειες όμως των Bruces και Balliols που υποστηρίζονταν απο Άγγλους ευγενείς αρνούνταν να δεχτούν να παραχωρηθεί ο θρόνος της Σκωτίας στην αδύναμη ανύπαντρη Μαργαρίτα.

Οι Σκωτσέζοι ευγενείς ζήτησαν την διαιτησία του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου Α' ο οποίος σκόπευε να παντρέψει την Μαργαρίτα με τον γιό και διάδοχο του Εδουάρδο, αλλά τους πρόλαβε ο πρόωρος θάνατος της Μαργαρίτας (1290) μένοντας ο Σκωτσέζικος θρόνος εξ'ολοκλήρου κενός. Οι Σκωτσέζοι κάλεσαν πάλι τον Εδουάρδο σάν διαιτητή που είχε φροντίσει να τους δεσμεύσει με όρκο υποτέλειας απέναντι του. Ο Εδουάρδος προήδρευσε σε μια φεουδαρχική αυλή στο κάστρο του Μπέργουικ και αποφασίστηκε να δοθεί στη Σκωτία η εξουσία του ευγενούς Τζων Μπάλλιολ που υπερτέρησε απέναντι στους άλλους υποψηφίους (1292), που ήταν ο Ροβέρτος Μπρούς 5ος λόρδος του Ανναντάλ παππούς του μετέπειτα μεγάλου βασιλιά. Οι απαιτήσεις του Άγγλου βασιλιά όμως ήταν παράλογες, αφού οι επεμβάσεις του στην εξουσία του Τζών Μπάλλιολ ήταν ασταμάτητες και αφόρητες. Έφτασε σε σημείο να απαιτήσει απο αυτόν να διαθέσει όλο τον Σκωτσέζικο στρατό στον δικό του πόλεμο κατά της Γαλλίας, ο Τζών Μπάλλιολ αντιδρώντας δικιολογημένα έκανε συμφωνία με τη Γαλλία που ετοίμαζε στρατό να επιτεθεί στην Αγγλία. Ο εξοργισμένος Εδουάρδος συγκέντρωσε τότε στρατό 25.000 ανδρών και κατέλαβε το Μπέργουικ, σφάζοντας σχεδόν όλους τους 11.000 κατοίκους του. Ο Μπάλλιολ συνθηκολόγησε, αποκήρυξε τα δικαιώματά του στο θρόνο της Σκωτίας (1296), φυλακίστηκε τρία χρόνια στον πύργο του Λονδίνου και αποσύρθηκε στη Γαλλία. Οι Σκωτσέζοι ευγενείς πλήρωσαν φόρο υποτέλειας στο βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδο Α', που αποίκησε τις σημαντικότερες πόλεις της Σκωτίας με δικούς του ευγενείς, μετέφερε τα αρχεία της διοίκησης στον πύργο του Λονδίνου, και οικοιοποιήθηκε τα βασιλικά σύμβολα του Σκώτου βασιλιά. Η ιερή πέτρα του πεπρωμένου η αποκαλούμενη Scone στην οποία υποτίθεται οτι είδε το όραμα του ο Ιακώβ, στην οποία κάθονταν πάνω της ώς τότε οι Σκωτσέζοι βασιλείς μεταφέρθηκε στο αββαείο του Ουέστμινστερ κάτω απο τον θρόνο του Εδουάρδου.

Γουίλιαμ Γουάλας και άνοδος του Ροβέρτου Μπρούς

Ο σκληρός Άγγλος βασιλιάς συνάντησε στην συνέχεια σκληρή αντίσταση απο έναν λαικό επαναστάτη τον Γουίλιαμ Γουάλας, ο οποίος λεηλάτησε τα εδάφη του στην Σκωτία θερίζοντας τους Άγγλους στρατιώτες. Ανακατέλαβε όλες τις Σκωτσέζικες πόλεις την ίδια στιγμή που οι σημαντικότεροι Σκωτσέζοι ευγενείς ακόμα και ο Ρόμπερτ Μπρούς είχαν δηλώσει την υποταγή τους στον Εδουάρδο. Αποκορύφωμα της δράσης του Γουάλλας ήταν η μάχη του Στίρλιγκ στην οποία αποδεκάτισε (1297) τον ισχυρό Αγγλικό στρατό, αλλά την επόμενη χρονιά στο Ρόξμπουργκ ο Γουάλας συνετρίβη (1298). Ο βασιλιάς Εδουάρδος Α' απηλλάγη απο τον μόνο σοβαρό κίνδυνο που αντιμετώπιζε εκείνη την στιγμή, ο Γουάλας κατέφυγε στην Γαλλία όπου βοηθούσε τον Γάλλο βασιλιά Φίλιππο Δ' σε επιχειρήσεις κατά των Άγγλων. Το (1305) συνελήφθη με δόλο απο Άγγλους, μεταφέρθηκε στο Λονδίνο, καταδικάστηκε σε θάνατο για προδοσία και πέθανε με φρικτά βασανιστήρια.

Μιά νέα μεγάλη απειλή δημιουργήθηκε στην Σκωτία με την άνοδο του Ροβέρτου Μπρούς, που ανήκε στην παλιά βασιλική οικογένεια της Σκωτίας δισέγγονος του Δαυίδ Α' και διεκδικούσε τον θρόνο της Σκωτίας. Ήταν απο την αρχή δυσαρεστημένος μαζί του λόγω της τοποθέτησης του Τζών Μπάλλιολ στον θρόνο της Σκωτίας αλλά μετά την έκπτωση του Μπάλλιολ απο τον Εδουάρδο (1296) άλλαξε τακτική και τέθηκε πολλές φορές στην υπηρεσία του. Το 1305 ο Εδουάρδος Α' τον κατήγγειλε επίσημα για σχέδια συνωμοσίας οπότε ο Ρομπέρτος Μπρούς δολοφόνησε τον άλλο διεκδικητή του θρόνου Τζών Καμίν, ανιψιό του Τζών Μπάλλιολ και αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς της Σκωτίας ως Ροβέρτος Α'. Ο Εδουάρδος Α' τον νίκησε εύκολα αρχικά και σχεδίαζε να κατακτήσει ολοκληρωτικά τη Σκωτία, αλλά τον πρόλαβε ο θάνατος (1307). Τελευταία του επιθυμία ήταν τα κόκκαλά του να μεταφέρονται σε όλες τις Σκωτικές επιχειρήσεις, ενώ η καρδιά του να μεταφερθεί στους Αγίους Τόπους, αλλά δεν εισακούστηκε και τάφηκε κανονικά με τους προγόνους του στο αββαείο του Γουεστμίνστερ.

Πηγές

* Michael Prestwich, Edward I (London: Methuen, 1988, updated edition Yale University Press, 1997)

* Thomas B. Costain, The Three Edwards (Popular Library, 1958, 1962)

* The Times Kings & Queens of The British Isles, by Thomas Cussans (page 84, 86, 87)

* Nigel Tranter. The Wallace: The Compelling 13th Century Story of William Wallace. McArthur & Co., 1997.

* Nigel Tranter The Bruce Trilogy -- Robert the Bruce: The Steps to the Empty Throne. Robert the Bruce: The Path of the Hero King. Robert the Bruce: The Price of the King's Peace. London: Hodder & Stoughton. 1969-1971.

* http://genealogics.org/getperson.php?personID=I00000809&tree=LEO

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>