Η Ναύλωση, (chartering) αποτελεί διμερή σύμβαση, δηλαδή συμφωνία δύο μερών κατά την οποία ο ένας των συμβαλλομένων καλούμενος εκναυλωτής, (που μπορεί να είναι στις θαλάσσιες μεταφορές ο πλοιοκτήτης ή διαχειριστής εφοπλιστής ή αντιπρόσωπος αυτών π.χ. ναυτικός πράκτορας), αναλαμβάνει την υποχρέωση να διαθέση στον έτερο συμβαλλόμενο που λέγεται ναυλωτής ή φορτωτής, συγκεκριμένο πλοίο, ολόκληρο ή μέρος αυτού, (της μεταφορικής του ικανότητας), για την πραγματοποίηση θαλάσσιας μεταφοράς, ή και ακόμα αναλαμβάνει την υποχρέωση να μεταφέρει επί συγκεκριμένου χρόνου, (χρονική περίοδο), πρόσωπα (επιβάτες) ή εμπορεύματα, εισπράττοντας για την υποχρέωση αυτή χρηματική συνήθως αμοιβή που λέγεται ναύλος. Η συγκεκριμένη αυτή συμφωνία που εκδηλώνεται με τη σύμβαση ναύλωσης που λέγεται και ναυλοσύμφωνο για να είναι νόμιμη θα πρέπει απαραίτητα να έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της δικαιοπραξίας, τόσο του τόπου φόρτωσης όσο και του τόπου παράδοσης (αν είναι άλλη Χώρα).
* Σημειώνεται ότι ο ίδιος όρος χρησιμοποιείται και στις χερσαίες και αεροπορικές μεταφορές ανάλογα με την ιδιότητα του εκναυλωτή.
Είδη ναυλώσεων
Στη πράξη διακρίνονται πολλές μορφές ναυλώσεων σημαντικότερες των οποίων είναι:
1. Ναύλωση κατά ταξίδι, δηλαδή για ένα ταξίδι (μία μεταφορά)
2. Ναύλωση χρόνου ή Χρονοναύλωση. Πρόκειται στη πραγματικότητα για μίσθωση (ενοικίαση) του πλοίου μαζί με το υφιστάμενο πλήρωμα και τον εξοπλισμό του.
3. Ναύλωση σειράς ταξιδίων, λεγόμενη και μικτή ναύλωση. Πρόκειται για συνδυασμό των δύο προηγουμένων.
4. Ναύλωση ολική. Πρόκειται για ναύλωση όλης της ναυλώσιμης χωρητικότητας του πλοίου.
5. Ναύλωση μερική. Πρόκειται για ναύλωση μέρους της ολικής ναυλώσιμης χωρητικότητας.
6. Ναύλωση κατά παραχώρηση, λεγόμενη και εκ του αγγλικού όρου ναύλωση γυμνή ή ακόμα και "ναύλωση γυμνού πλοίου". Στη περίπτωση αυτή ο ναυλωτής υποκαθιστά τον εκναυλωτή, επιλέγει ο ίδιος τον Πλοίαρχο και το πλήρωμα και αναλαμβάνει και την ασφάλιση του πλοίου. Αντ΄ αυτών καταβάλει στον πλοιοκτήτη μίσθωμα όπως και στη χρονοναύλωση.
7. Ναύλωση κατ΄ αποκοπή. Πρόκειται για ναύλωση με καθορισμένο ναύλο ανεξάρτητα της ποσότητας του προς μεταφορά φορτίου.
8. Ναύλωση γραμμής. Με αυτόν τον τύπο ναυλώνονται τα πλοία γραμμών που εκτελούν τακτικά συγκεκριμένη γραμμή και μεταφέρουν φορτία πολλών φορτωτών και παραληπτών.
9. Ναύλωση εργολαβική. Πρόκειται για σύμβαση με εργολαβική μεταφορά πραγμάτων ή προσώπων για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια. Τέτοιες ναυλώσεις κάνουν κυρίως Τεχνικές εταιρείες έργων, καθώς και εταιρίες Κρουαζιεροπλοίων, και
10. Ναύλωση επιβατική. Πρόκειται για τη συνηθέστερη μετακίνησης επιβατών όπου το εισιτήριο είναι το αντίτιμο του ναύλου.
Περισσότερο συνήθεις των παραπάνω είναι: η ναύλωση κατά ταξίδι (voyage charter), η χρονοναύλωση (time charter), η μικτή ναύλωση (mixed time charter), η ναύλωση κατά παραχώρηση (demise charter ή bareboat charter), η ναύλωση κατ΄ αποκοπή (lumpsum basis charter) και η ναύλωση επιβατική (ticket). Αντίστοιχα με όλα τα παραπάνω είδη είναι και τα επιμέρους ναυλοσύμφωνα όπως επίσης και ο εκάστοτε κατά περίπτωση ναύλος, π.χ. ναύλος κατά ταξίδι, ναύλος κατ΄ αποκοπή, κ.λπ. πλην της τελευταίας περίπτωσης όπου το εισιτήριο επέχει το αντίτιμο του ναύλου.
Αντικείμενο ναύλωσης
Αντικείμενο της κάθε ναύλωσης είναι το μέσο με το οποίο συμφωνείται μια μεταφορά που μπορεί να είναι όχημα, σιδηρόδρομος, πλοίο, αεροπλάνο κ.λπ. που παρέχεται με τον εξοπλισμό του και το πλήρωμα αυτού (πλοίου, αεροπλάνου). Η διάθεση μόνου του μέσου π.χ. του πλοίου χωρίς τον εξοπλισμό του και το πλήρωμα, σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, δεν αποτελεί ναύλωση αλλά μίσθωση του πράγματος, οπότε στη περίπτωση αυτή δεν εφαρμόζονται οι περί ναύλωσης διατάξεις.
* Η ναύλωση του πλοίου σε τρίτους λέγεται υποναύλωση όπου και αυτή διέπεται υπό τις περί ναύλωσης διατάξεις.
Σημειώνεται ότι στην ολική ναύλωση του μέσου μεταφοράς π.χ. πλοίου, παρέχεται μόνο η ναυλώσιμη χωρητικότητα, στην οποία δεν περιλαμβάνονται τα ενδιαιτήματα του Πλοιάρχου, του πληρώματος, και άλλοι χώροι του πλοίου (τραπεζαρίες, μηχανοστάσιο, γέφυρα (πλοίου), αποθήκες υλικών, αντλιοστάσιο, δεξαμενές έρματος κ.λπ.). Σε περίπτωση όμως φόρτωσης σ΄ αυτά εμπορευμάτων χωρίς τη συναίνεση του ναυλωτή - φορτωτή υποχρεούται τότε ο εκναυλωτής σε αποζημίωση πενταπλάσια του αναλογούντος ναύλου. Ο νομοθετημένος αυτός όρος είναι προφανής για την ασφάλεια τόσο του μέσου μεταφοράς όσο και αυτού του φορτίου, περισσότερο προς αποφυγή περιπτώσεων διάθεσης μικρότερης χωρητικότητας μέσου από εκείνη της συμφωνημένης στη "σύμβαση ναύλωσης" βάσει της οποίας καταρτίσθηκε το ναυλοσύμφωνο.
Απόδειξη ναύλωσης
Μία ναύλωση αποδεικνύεται από το ναυλοσύμφωνο ή ναυλοσυμφωνητικό που ,πορεί όμως και να αντικατασταθεί από τη φορτωτική ή άλλο παραστατικό έγγραφο που ν΄ αποδεικνύει τη παραλαβή του προς φόρτωση πράγματος (εμπορεύματος). Για πολύ μικρές ακτοπλοϊκές μεταφορές (π.χ. μεταξύ νήσων ή παρακείμενων όρμων ή ακτών αυτή αποδεικνύεται με κάθε άλλο μέσο ακόμη και με μάρτυρες.
Διατάξεις ναύλωσης πλοίου
Οι περί ναυλώσεως πλοίου διατάξεις, εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, περιέχονται κυρίως στον Κ.Ι.Ν.Δ. ως προς τη σύμβαση μεταφοράς πραγμάτων, εφόσον άλλο τίποτα ιδιαίτερο δεν ορίζεται από το νόμο ή δεν έχει συμφωνηθεί ρητά. Όσον αφορά όμως για τις συμβάσεις μεταφοράς επιβατών αυτές ρυθμίζονται ειδικότερα τόσο από τον Κ.Ι.Ν.Δ. όσο και από ειδικές διατάξεις κατ΄ αντίστοιχες περιπτώσεις.
Σε ναυλώσεις διεθνών μεταφορών εφαρμόζονται οι γενικοί κανόνες ναύλωσης όπως έχουν θεσπιστεί από διεθνείς ναυτικούς ασφαλιστικούς φορείς , π.χ. Λόυντς, (Νηογνώμονες) ή οπως ακολουθείται κατά το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο.
Σημειώσεις
* Στη περίπτωση της επίταξης ακολουθείται συνηθέστερα η διαδικασία της μίσθωσης.
* Δικαίωμα ναύλωσης πλοίου έχει μόνο ο πλοιοκτήτης, ο εφοπλιστής ή ο διαχειριστής συμπλοιοκτησίας. Σήμερα το δικαίωμα αυτό δεν παρέχεται στον Πλοίαρχο του πλοίου, (εκτός αν ο ίδιος είναι ο πλοιοκτήτης), πλην όμως ως εντολοδόχος των παραπάνω μπορεί να υπογράψει σχετικό ναυλοσύμφωνο, όπως επίσης και ο εντολοδόχος ναυτικός πράκτορας και ο ναυλομεσίτης.
Πηγές
* Κ.Ι.Ν.Δ. Τίτλος 6.
* "Ναυτικό Δίκαιο" Αίαντου Ματαράγκα, σ.177, Έκδόσεις Λεοντή - Πειραιάς.
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
<@=@=@>
