Ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής (8 Μαρτίου 1907 – 23 Απριλίου 1998) ήταν έλληνας πολιτικός ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε στην Πρώτη του νομού Σερρών στην Βόρειο Ελλάδα. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Καραμανλής, δάσκαλος, ο οποίος πολέμησε στους Μακεδονικούς Αγώνες στο διάστημα 1904–1908. Αφού μεγάλωσε στην Μακεδονία, βρέθηκε στην Αθήνα για να σπουδάσει δικηγόρος. Άσκησε τη δικηγορία στις Σέρρες, και εισήλθε στην πολιτική με το Λαϊκό Κόμμα, με το οποίο εκλέχθηκε βουλευτής Σερρών για πρώτη φορά το 1935 στην ηλικία των 28 ετών. Επανεξελέγη βουλευτής το 1936, στις τελευταίες εκλογές πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πρώτη πρωθυπουργία
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Καραμανλής ανέβηκε γρήγορα τα σκαλιά της ελληνικής πολιτικής αναλαμβάνοντας τελικά το Υπουργείο Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση του Ελληνικού Συναγερμού υπό τον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Παπάγο. Λόγω της απρόσμενα υψηλής του απόδοσης στο Υπουργείο, όταν πέθανε ο Παπάγος και επρόκειτο να βρεθεί ο αντικαταστάτης του, ο βασιλιάς Παύλος πρότεινε αμέσως τον νέο Καραμανλή για πρωθυπουργό. Για να το κάνει αυτό, ο βασιλιάς παρέκαμψε τον Στέφανο Στεφανόπουλο και τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, δύο έμπειρους πολιτικούς του Συναγερμού οι οποίοι είχαν ευρέως θεωρηθεί ως οι πιθανότεροι αντικαταστάτες του Παπάγου. Ο Καραμανλής έγινε για πρώτη φορά πρωθυπουργός στα μέσα του 1955 εξασφαλίζοντας απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία σε τρεις διαδοχικές εκλογές (1955,1958 και 1961). Το 1959 ανήγγειλε ένα πενταετές σχέδιο (1960-1964) για την ελληνική οικονομία εστιασμένο στη βελτίωση της γεωργικής και βιομηχανικής παραγωγής, την επένδυση σε υποδομές και την προώθηση του τουρισμού. Στο μεταξύ, επανίδρυσε το κόμμα του Συναγερμού με το νέο όνομα Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις (ΕΡΕ).
Οικονομικο εργο
Οι μεταρρυθμίσεις Καραμανλή στην οικονομία απέδωσαν. Κατά το 1955-1963 η Ελλάδα γνώρισε πολύ ισχυρή άνοδο της οικονομίας. Το ΑΕΠ κατά κεφαλήν, παρά την σημαντική αύξηση πληθυσμού κατά περίπου 7%, ανέβηκε περίπου 62% ή περίπου 6,2% ετησίως. Η ανεργία έπεσε στο περίπου 4,5% και ο πληθωρισμός σταθεροποιήθηκε στο περίπου 2% (πηγη: Penn World Tables). Όλη αυτήν την περίοδο η Ελλάδα συνέκλινε ταχύτατα με τον ανεπτυγμένο κόσμο της εποχής, δηλαδή την ΕΟΚ, την Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ.
Εξορία
Τον Ιούλιο του 1963, παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία μετά από μια διαφωνία με το βασιλιά Παύλο πυροδοτούμενη κατά τα φαινόμενα από την έντονη αντιπάθεια της βασίλισσας Φρειδερίκης προς το πρόσωπό του, και πέρασε τέσσερις μήνες στο εξωτερικό. Στο μεταξύ η χώρα ήταν σε αναταραχή μετά από τη δολοφονία του Γρηγορίου Λαμπράκη από δεξιούς εξτρεμιστές κατά τη διάρκεια μιας πορείας για την ειρήνη στη Θεσσαλονίκη. Το Νοέμβριο, η ΕΡΕ υπό την ηγεσία του έχασε τις εκλογές από την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου. Βαθειά απογοητευμένος, ο Καραμανλής απεχώρησε εκ νέου από την Ελλάδα και πέρασε τα επόμενα 11 έτη της ζωής του αυτοεξόριστος στο Παρίσι. Στην ηγεσία της ΕΡΕ τον διαδέχθηκε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος.
Δεύτερη πρωθυπουργία
Σε όλη τη διάρκεια της εξορίας του στη Γαλλία, ο Καραμανλής ήταν ηχηρός αντίπαλος των στρατιωτικών που ανέλαβαν μετά βίας την εξουσία στην Ελλάδα στα μέσα του Απριλίου το 1967. Μετά την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος της Χούντας των Συνταγματαρχών στα μέσα του Ιουλίου του 1974, ο Καραμανλής επέστρεψε στην Αθήνα με το αεριωθούμενο αεροπλάνο της γαλλικής προεδρίας το οποίο έθεσε στη διάθεση του ο γάλλος πρόεδρος Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εσταιν, στενός προσωπικός του φίλος. Έγινε πρωθυπουργός με τεράστιας δημόσια υποστήριξης, κυρίως επειδή θεωρήθηκε ως η καλύτερη διαθέσιμη λύση. Διαμόρφωσε αμέσως κυβέρνηση εθνικής ενότητας προκειμένου να ασχοληθεί αμέσως με την κρίση της Κύπρου και για να αποκαταστήσει τους δημοκρατικούς θεσμούς στην Ελλάδα. Νομιμοποίησε το ΚΚΕ, αλλά δεν κατάργησε αμέσως τη λογοκρισία και ήταν αρχικά επιεικής με τα μέλη του πραξικοπήματος του 1967 που διατηρούσαν ακόμα ισχυρές θέσεις στις Αρχές Ασφαλείας και τις ένοπλες δυνάμεις.
Εντούτοις, η πολιτική εκδημοκρατισμού του ήταν βαθμιαία και ακλόνητη, και τελικά όλα τα υπολείμματα του καθεστώτος των συνταγματαρχών, τα λεγόμενα «σταγονίδια» εκδιώχθηκαν από τον κρατικό μηχανισμό. Ήταν ο πρωθυπουργός σε διάφορα σημαντικά σημεία της διαδικασίας εκδημοκρατισμού, ειδικότερα στη δίκη των δικτατόρων (στους οποίους αποδόθηκε η ποινή του θανάτου για υψηλή προδοσία και ανταρσία, που τελικά μετατράπηκαν σε ισόβια φυλάκιση), στην οργάνωση των ελεύθερων κοινοβουλευτικών εκλογών, στο δημοψήφισμα του 1974 για την κατάργηση της μοναρχίας και την καθιέρωση της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, τη συγγραφή του συντάγματος του 1975 και την εισαγωγή της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ).
Το 1974, ο Καραμανλής ίδρυσε το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας με το οποίο κέρδισε το 1974 και το 1977 τις κοινοβουλευτικές εκλογές και υπηρέτησε ως πρωθυπουργός μέχρι το 1980, όταν παραιτήθηκε μετά από την υπογραφή της ένωσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ. Τον διαδέχθηκε στην πρωθυπουργία ο Γεώργιος Ράλλης.
Πρώτη και δεύτερη προεδρία
Το ελληνικό κοινοβούλιο εξέλεξε τον Καραμανλή Πρόεδρο της Δημοκρατίας στα μέσα του 1980, θέση την οποία υπηρέτησε έως το 1985. Επιτήρησε την είσοδο της Ελλάδας (1981) στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (τώρα Ευρωπαϊκή Ένωση). Το 1990 επανεκλέχθηκε Πρόεδρος από μια συντηρητική κοινοβουλευτική πλειοψηφία (κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη) και υπηρέτησε μέχρι το 1995, όταν τον διαδέχθηκε στην Προεδρία ο Κωστής Στεφανόπουλος.
Κληρονομιά
Ο Καραμανλής αποσύρθηκε το 1995, στην ηλικία των 88 ετών έχοντας κερδίσει 5 κοινοβουλευτικές εκλογές, και έχοντας περάσει 14 έτη ως πρωθυπουργός, 10 έτη ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, και συνολικά περισσότερο από 60 έτη στην ενεργό πολιτική. Για τη μακροχρόνια υπηρεσία του στη δημοκρατία και την ευρωπαϊκή ενότητα, του απονεμήθηκε το 1978 το διάσημο βραβείο Καρλομάγνου. Πέθανε μετά από σύντομη ασθένεια το 1998, σε ηλικία 91 ετών. Τα αρχεία του φυλάσσονται στο Ίδρυμα «Κωνσταντίνος Καραμανλής».
Ο ανιψιός του, Κώστας Καραμανλής, είναι τώρα ο ηγέτης της Νέας Δημοκρατίας, και πρωθυπουργός από τις 7 Μαρτίου 2004.
Προηγούμενος:
Αλέξανδρος Παπάγος
Πρωθυπουργός
της Ελλάδας 6 Οκτωβρίου 1955–5 Μαρτίου
1958
Επόμενος:
Κωνσταντίνος Γεωργακόπουλος
Προηγούμενος:
Κωνσταντίνος Γεωργακόπουλος
Πρωθυπουργός
της Ελλάδας 17 Μαΐου 1958–20 Σεπτεμβρίου
1961
Επόμενος:
Κωνσταντίνος Ντόβας
Προηγούμενος:
Κωνσταντίνος Ντόβας
Πρωθυπουργός
της Ελλάδας 4 Νοεμβρίου 1961–17 Ιουνίου
1963
Επόμενος:
Παναγιώτης Πιπινέλης
Προηγούμενος:
Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος
Πρωθυπουργός
της Ελλάδας 27 Ιουλίου 1974–9 Μαΐου 1980
Επόμενος:
Γεώργιος Ράλλης
Προηγούμενος:
Κωνσταντίνος Τσάτσος
Πρόεδρος της
Ελλάδας 1980–1985
Επόμενος:
Ιωάννης Αλευράς
Προηγούμενος:
Χρήστος Σαρτζετάκης
Πρόεδρος της
Ελλάδας 1990–1995
Επόμενος:
Κωστής Στεφανόπουλος
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ίδρυμα «Κωνσταντίνος Καραμανλής»
Διάγγελμα του Κ.Καραμανλή προς τον ελληνικό λαό για την ένταξη της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ.
|
Πρόεδροι της Ελληνικής Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης | Αλέξανδρος Ζαΐμης | Μιχαήλ Στασινόπουλος | Κωνσταντίνος Τσάτσος | Κωνσταντίνος Καραμανλής | Χρήστος Σαρτζετάκης | Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος | Κάρολος Παπούλιας |
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
<@=@=@>
