Η Δημοκρατία της Αλβανίας, (Αλβανικά: Republika e Shqipërisë) είναι μια Βαλκανική χώρα της ΝΑ Ευρώπης. Συνορεύει με το Μαυροβούνιο Βορειοδυτικά, τη Σερβία Βόρεια, την ΠΓΔΜ Ανατολικά και την Ελλάδα Νότια. Βρέχεται από την Αδριατική θάλασσα Δυτικά, και το Ιόνιο πέλαγος Νοτιοδυτικά. Ιδρύθηκε μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, το 1913 και πρώτος κυβερνήτης της ήταν ο Ισμαήλ Κεμάλ (Ismail Qemali). Εθνικός ήρωας της Αλβανίας είναι ο Γεώργιος Καστριώτης (Gjergj Kastrioti), αποκληθείς ως Σκεντέρμπεης (Skendërbe).

Ιστορία

Οι πρώιμοι κάτοικοι της περιοχής που καλύπτει σήμερα η Αλβανία ήταν τμήμα του πληθυσμού που ήταν διασκορπισμένος στην ακτογραμμή των περισσότερων τμημάτων της Μεσογείου. Τα αρχαιολογικά ευρήματα συγκεντρωμένα στις παράκτιες περιοχές δεν αποδίδουν έως τώρα σαφή εικόνα του πολιτισμού αυτών των ανθρώπων. Σύντομα οι πρώιμοι αυτόχθονες πληθυσμοί συμπληρώθηκαν με Πελασγούς που έζησαν στην ευρύτερη περιοχή κατά τη δεύτερη χιλιετία Π.Κ.Ε.

Η πιο γνωστή εκδοχή υποστηρίζει ότι οι Αλβανοί προέρχονται από τους Ιλλυρίους, αρχαίο λαό της περιοχής. Η υπόθεση αυτή διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1774 από τον γερμανό Θούνμαν. Ωστόσο κατά άλλους ιστορικούς και μελετητές υποστηρίζεται η εκδοχή ότι οι Αλβανοί κατάγονται από θρακικές φυλές ή ακόμα βορειότερα από την περιοχή Ντάτσια της Ρουμανίας.

Η παρουσία των Ιλλυρίων ανιχνεύεται στο σχηματισμό πολιτικής δομής κατά τον 7ο και 6ο αιώνα ΠΚΕ. Οι Ιλλύριοι σχημάτισαν βασίλεια γύρω από πολέμαρχους που αντιμάχονταν μεταξύ τους στο μεγαλύτερο τμήμα της ιστορίας τους. και κατά τη διάρκεια του 6ου αιώνα στράφηκαν με σημαντικές επιδρομές κατά των γειτόνων τους, το βασίλειο των Μολοσσών στην Ήπειρο, το βασίλειο της Μακεδονίας και το βασίλειο της Παιονίας.

Για πρώτη φορά το όνομα της Αλβανίας φέρεται να υποδεικνύεται από τον Πτολεμαίο το Γεωγράφο (Αλβανών, Αλβανόπολις)(3, 12, 20), και τον Στράβωνα, που περιγράφει ένα βασίλειο με αυτό το όνομα στην περιοχή του σημερινού Νταγκεστάν στον Καύκασο. Πρόκειται περί γνησίου τοπωνυμίου, που δεν έχει σχέση με τη σημερινή ελληνική ονομασία της χώρας Αλβανίας. Υπάρχει μια μειοψηφική άποψη που επιχειρεί να συσχετίσει την προέλευση του πληθυσμού της χώρας με το αρχαίο αυτό τοπωνύμιο. Οι Αλβανοί, με το σημερινό τους όνομα, αναφέρονται στα νεώτερα χρόνια για πρώτη φορά από την Άννα Κομνηνή στην Αλεξιάδα, περί το 1148.

Ρωμαϊκή και Βυζαντινή κυριαρχία

Οί Ιλλυρικές φυλές πρίν την Ρωμαική κατάκτηση και η Αλβάνι που εμφανίζονται το 130 ΜΧ μετά την Ρωμαική κατάκτηση (* )

Κατακτημένη από τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, η Ιλλυρία οργανώθηκε ως ρωμαϊκή επαρχία, (Illyricum), που διαιρέθηκε αργότερα στις επαρχίες της Δαλματίας και της Παννονίας. Οι γαίες που συνιστούν τη σύγχρονη Αλβανία περιλαμβάνονταν στη Δαλματία. Αργότερα, την περιοχή εξουσίαζε η Βυζαντινή αυτοκρατορία, η οποία διαδοχικά πέρασε υπό την κυριαρχία της Βουλγαρικής και της Σερβικής αυτοκρατορίας.

Οι Βυζαντινοί συγγραφείς ονομάζουν τη σημερινή χώρα Αλβανία και τους κατοίκους Αλβανούς και Αλβανίτες από τον 11ο όμως αιώνα. Εκτός όμως της ονομασίας αυτής ιστορικά υπάρχουν κι άλλες:

* Οι ίδιοι οι Αλβανοί ονομάζουν τους εαυτούς τους "Σκιπτάρ" και τη χώρα τους "Σκηπερία".

* Οι δε Τούρκοι τους ονομάζουν "Αρναούτ".

* Στη "γκέκικη διάλεκτο" η χώρα λέγεται "Άρμπεν" και οι κάτοικοι Άρμπνουερ - Αρμπινέοι (πληθ.) και Αρμπαναίοι

* Οι Έλληνες εκ του προηγουμένου "Αρβανίτες".

* Οι Σλάβοι ομοίως με τους Έλληνες Αρμπανάς και Αρμπανάδες.

Οθωμανική κυριαρχία

Κατά τον μεσαίωνα, το όνομα Αλβανία άρχισε να χρησιμοποιείται για την περιοχή που περιλαμβάνει σήμερα το αλβανικό έθνος. Από το 1443 έως το 1468 ο Σκεντέρμπεης οδήγησε μια επιτυχή εξέγερση ενάντια στους επιδρομείς Οθωμανούς. Μετά το θάνατό του η αντίσταση στην οθωμανική κυριαρχία συνεχίστηκε έως το 1478, με μερική επιτυχία. Οι συμμαχίες που είχε δημιουργήσει διαλύθηκαν και εντέλει οι Οθωμανοί κατέκτησαν την επικράτεια της Αλβανίας μετά την πτώση του κάστρου της Κρούγιας (Kruje). Η Αλβανία έγινε τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Πολλοί Αλβανοί διέφυγαν στη γειτονική Ελλάδά όπως επίσης στην Ιταλία, κυρίως στην Καλαβρία και τη Σικελία. Η επικράτεια έμεινε τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έως το 1912.

Βαλκανικοί πόλεμοι

Το 1913, σε μία διάσκεψη πρεσβευτών στο Λονδίνο, αποφασίστηκε ότι σύμφωνα με τον οθωμανικό κανόνα το αλβανικό έδαφος έπρεπε να διαιρεθεί μεταξύ της Σερβίας και της Ελλάδας. Δεν ήταν όλοι οι συμμετέχοντες υπέρ της συγκεκριμένης πρότασης και έτσι αναγνωρίστηκε η δημιουργία του αλβανικού κράτους, αλλά ένα τμήμα των εδαφών δόθηκε στη Σερβία και στην Ελλάδα. Μετά από το δεύτερο βαλκανικό πόλεμο, οι Οθωμανοί απομακρύθηκαν από την Αλβανία και υπήρξε πάλι η πιθανότητα απορρόφησης των εδαφών από τη Σερβία και την Ελλάδα. Τούτη η απόφαση εξόργισε τους Ιταλούς που δεν επιθυμούσαν να έχει η Σερβία εκτεταμένη ακτογραμμή, και εξόργισε επίσης τους Γερμανούς, που ήθελαν την ανάπτυξη ενός σιδηροδρόμου που θα οδηγούσε στην Ανατολή. Η Γερμανία οργάνωσε κατόπιν σειρά διαβουλεύσεων με τη Ρωσία και την Ελλάδα. Τελικά, αποφασίστηκε ότι η χώρα δεν έπρεπε να διαιρεθεί αλλά αντ' αυτού να παγιωθεί σε πριγκηπάτο της Αλβανίας υπό τον γερμανό πρίγκηπα, William Wied. Όταν ο γερμανός πρίγκηπας εκδιώχθηκε μετά από 6 μήνες ως «βασιλέας της Αλβανίας», η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, και η Ιταλία, ως μέλη της Κοινωνίας των Εθνών, θέλησαν να διαιρέσουν το έδαφος μια για πάντα. Επέμβαση από τις Ηνωμένες Πολιτείες με τον πρόεδρο Woodrow Wilson (άσκησε βέτο στην ψηφοφορία) επέτρεψε στην Αλβανία να διατηρήσει τη θέση της. Από το 1928, η χώρα κυβερνήθηκε από τον βασιλιά Zog I.

Β' Παγκόσμιος πόλεμος και Εvβέρ Χότζα

Η Ιταλία εισέβαλε στην Αλβανία στις 7 Απριλίου 1939, συναντώντας μικρή αντίσταση, και ανέλαβε τον έλεγχο της χώρας. Οι Αλβανοί κομμουνιστές και εθνικιστές διαμόρφωσαν ένα μέτωπο αντίστασης ενάντια στις ιταλικές και γερμανικές δυνάμεις κατοχής κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Μετά το τέλος του πολέμου την εξουσία ανέλαβαν οι σοσιαλιστές. Τον Νοέμβριο του 1944 Οι κομμουνιστές διεκδίκησαν την εξουσία με τον αρχηγό της αντίστασης Εμβέρ Χότζα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Αλβανίας δημιουργήθηκε στις 8 Νοεμβρίου, 1941 με τη βοήθεια των μπολσεβικικών κομμουνιστικών κομμάτων.

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν ο Εμβέρ Χότζα δημιούργησε και κατέλυσε σχέσεις με τη Γιουγκοσλαβία τη Σοβιετική Ένωση, και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Η χώρα απομονώθηκε από τη Δύση (Δ. Ευρώπη, Βόρεια Αμερική και Αυστραλία) και αργότερα από την κομμουνιστική Αναστολή.

Η πτώση του Κομμουνισμού

Το 1985 ο Χότζα πέθανε και ανέλαβε στη θέση του ο Ραμίζ Αλία. Αρχικά ο Αλία προσπάθησε να ακολουθήσει τα βήματα του Χότζα, αλλά οι πολιτικοκοινωνικές αλλαγές στην ανατολική Ευρώπη είχαν ήδη ξεκινήσει. Στη Σοβιετική Ένωση ανέλαβε ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ εφαρμόζοντας τις πολιτικές της γκλάσνοστ και της περεστρόικα Το αλβανικό καθεστώς βρέθηκε υπό την πίεση των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της εσωτερικής εξέγερσης. Μετά την εκτέλεση του Νικολάι Τσαουσέσκου (του κομμουνιστή ηγέτη της Ρουμανίας) το 1989, ο Αλία υπέγραψε τη συμφωνία του Ελσίνκι για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επέτρεψε επίσης τον πλουραλισμό στην πολιτική έκφραση και παρόλο που το κόμμα του κέρδισε τις εκλογές του 1991 έγινε φανερό ότι οι αλλαγές θα εξακολουθούσαν. Το 1992 προκηρύχθηκαν και πάλι γενικές εκλογές τις οποίες κέρδισε το νέο Δημοκρατικό Κόμμα με ποσοστό 62%. Ο Αλία παραιτήθηκε και ο Σαλί Μπερίσα έγινε ο πρώτος πρόεδρος της μετακομμουνιστικής περιόδου.

Στις εκλογές του Ιουνίου του 1996 το Δημοκρατικό Κόμμα προσπάθησε να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, νοθεύοντας τα αποτελέσματα σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των αντιπάλων του, κατακτώντας το 85% των εδρών της Βουλής. Το 1997 το σκάνδαλο των πυραμίδων ταρακούνησε οικονομικά τη χώρα και οδήγησε σε κοινωνικές αναταραχές. Από αστυνομικούς σταθμούς και στρατιωτικές βάσεις εκλάπησαν εκατομμύρια Καλάσνικωφ και άλλα όπλα. Επικράτησε χάος και πολλές πόλεις ελέγχονταν από στρατιωτικά σώματα ή λιγότερο οργανωμένα σώματα ένοπλων πολιτών. Ακόμα και οι στρατιωτικοί σύμβουλοι των ΗΠΑ εγκατέλειψαν τη χώρα χάριν ασφαλείας. Η κυβέρνηση του Αλεξάντερ Μέξι (Aleksander Meksi) παραιτήθηκε και δημιουργήθηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα κέρδισε τις εκλογές του 1997 και ο Μπερίσα παραιτήθηκε από πρόεδρος.

Ωστόσο, η σταθερότητα δεν αποκαταστάθηκε εύκολα. Οι άνταγωνισμοί ανάμεσα στους διαφορετικούς πόλους εξουσίας στο Σοσιαλιστικό Κόμμα είχαν ως αποτέλεσμα μια σειρά βραχύβιων σοσιαλιστικών κυβερνήσεων. Η χώρα πλημμύρισε με πρόσφυγες από το γειτονικό Κόσοβο το 1998 και το 1999 κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τον Ιούνιο του 2002, εκλέχθηκε πρόεδρος ο Άλφρεντ Μοϊσιού (Alfred Moisiu), πρώην στρατηγός, στη θέση του Ρετζέπ Μεϊντάνι (Rexhep Meidani). Οι βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου του 2005 έφεραν πίσω στην εξουσία τον Σαλί Μπερίσα, αρχηγό του Δημοκρατικού Κόμματος, που φέρεται από ορισμένους αναλυτές ότι κέρδισε χάρη στις εσωτερικές συγκρούσεις του Σοσιαλιστικού Κόμματος και μια σειρά σκανδάλων επί διακυβέρνησης Φατός Νάνο (Fatos Nano). Τον Ιούλιο του 2007 εξελέγη νέος Πρόεδρος ο Μπαμίρ Τόπι, με το Δημοκρατικό Κόμμα.

Από το 1990 η Αλβανία είναι προσανατολισμένη διπλωματικά προς τη Δύση. Έγινε δεκτή από το Συμβούλιο της Ευρώπης και ζήτησε να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Το εργατικό δυναμικό της χώρας συνέχισε να μεταναστεύει στην Ελλάδα, την Ιταλία,τη Γερμανία και άλλες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.

Γεωγραφία

Τα εδάφη της Αλβανίας είναι κυρίως ορεινά. Το ψηλότερο όρος είναι το Κοράμπ στην περιοχή της Ντίμπρα (2.753 μ (9,032ft). Το κλίμα της χώρας είναι κυρίως ηπειρωτικό, με κρύους χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια. Εκτός της πρωτεύουσας, των Τιράνων, με 1.000.000 κατοίκους, άλλες μεγάλες πόλεις είναι το Δυρράχιο (Durrës), το Ελμπασάν (Elbasan), η Σκόδρα (Shkodër), το Αργυρόκαστρο (Gjirokastër), η Αυλώνα (Vlorë), η Κορυτσά (Korçë) και το Κουκές (Kukës).

Δημογραφία

Κάπως ασυνήθιστο ανάμεσα στα βαλκανικά έθνη είναι το γεγονός ότι η Αλβανία είναι σχετικά ομοιογενής. Το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού είναι αλβανικής εθνικότητας (95% σύμφωνα με το CIA World Factbook, Φεβρ 2005). Υπάρχει επίσης ελληνική μειονότητα (3% του πληθυσμού) που ποικίλλει ανάλογα με διαφορετικές πηγές, (το 1989, οι εκτιμήσεις για τον ελληνικό πληθυσμό ποίκιλαν από 1% (επίσημα στατιστικά) έως 12% (από ελληνική οργάνωση) [2]). Πληθυσμοί αλβανικής εθνικότητας ζουν επίσης στις γειτονικές χώρες: Σερβία (περ. 100.000) Κόσοβο(περ. 2.000.000), Μαυροβούνιο (περίπου 50.000) και στην ΠΓΔΜ (περ. 500,000)[1]. Αλβανικής εθνικότητας θεωρούνται και οι Τσάμηδες που ζούσαν ως το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα. [3] Από το 1991, μεγάλος αριθμός Αλβανών μετανάστευσε στην Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Ελβετία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα περί τους 600.000 Αλβανούς μετανάστες.

Η κυρίαρχη γλώσσα είναι η Αλβανική, αν και η Ελληνική ομιλείται επίσης από την ελληνική μειονότητα στις νότιες περιοχές της χώρας και από Αλβανούς μετανάστες στην Ελλάδα.

Οι Αλβανοί είναι στην πλειονότητά τους Μουσουλμάνοι (70%), αλλά κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής εποχής η θρησκεία είχε απαγορευτεί (ακόμη και σήμερα οι πολλοί αλβανοί δεν μπορούν να θεωηθούν ως "ενεργοί πιστοί", δηλαδή δεν προσεύχονται, πάνε σε εκκλησία ή τζαμί κ.λπ.) Η αλβανική κυβέρνηση ανακήρυξε την Αλβανία ως τη μόνη επίσημα αθεϊστική χώρα στον κόσμο. Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στην περίοδο 1989–1990, οι θρησκείες αποκαταστάθηκαν επίσημα. Σύμφωνα με τις στατιστικές του 1939 οι Αλβανοί Ορθόδοξοι αντιπροσωπεύονται με ποσοστό 20% και οι Καθολικοί με ποσοστό 10%. Το 20% του συνολικού μουσουλμανικού πληθυσμού είναι Μπεκτασί, μια σουφική σέκτα που έφθασε ως την Αλβανία μέσω των Γενίτσαρων. Ο θρησκευτικός φανατισμός φαίνεται πως δεν έχει θέση στην αλβανική κοινωνία, καθώς άνθρωποι διαφορετικών θρησκευτκών πεποιθήσεων ζουν αρμονικά μεταξύ τους.

Εκπαίδευση

Η εκπαίδευση στην Αλβανία είναι δημόσια αλλά από το 2002 επετράπη η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Τα κύρια ανώτατα κρατικά εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι το Πανεπιστήμιο Τιράνων με όλες τις σχολές του, και τα Πανεπιστήμια Σκόδρων, Δυρραχίου, Αυλώνας, Κορυτσάς, Αργυροκάστρου και Ελμπασάν.

Ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Τιράνων, το Πανεπιστήμιο Kristal, το Πανεπιστήμιο Marin Barleti, το Πανεπιστήμιο Zonja e Keshillit te Mire, το Πανεπιστήμιο UFO και η Νομική Σχολή Luarasi.

Οικονομία

Παρά τα πολλά συνταγματικά και νομοθετικά προβλήματα η κυβέρνηση των Τιράνων προσπαθεί να μπει σε τροχιά ένωσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τον Ιούνιο του 2006, η χώρα υπέγραψε Συμφωνία Σταθεροποίησης και Ένωσης ως πρώτο βήμα για την ένωση. Οι υπουργοί της ΕΕ ζήτησαν από την Αλβανία να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις που επικεντρώνονται στην ελευθερία του Τύπου, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, τον σεβασμό των εθνικών μειονοτήτων και την επίτευξη διεθνών προδιαγραφών στις δημοτικές εκλογές.

Η Αλβανία είναι ένα από τα φτωχότερα κράτη της Ευρώπης με κατά κεφαλήν εισόδημα μικρότερο (μισό) από εκείνο της Βουλγαρίας και σχεδόν 1/10 από εκείνο του Ηνωμένου Βασιλείου. Το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι φτωχό σε διεθνές και τοπικό επίπεδο. Το μισό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού απασχολείται με στην γεωργία και το 1/5 εργάζεται στο εξωτερικό.

Η ακτογραμμή της Αλβανίας στο Ιόνιο Πέλαγος, ιδιαίτερα κοντά στην Κέρκυρα είναι αξιοποιήσιμη τουριστικά εξαιτίας του σχετικά αδιατάρακτου φυσικού περιβάλλοντος και των παραλιών της. Η τουριστική βιομηχανία βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, αλλά παρουσιάζει αυξητικές τάσεις.

Εξαγωγές: 708 εκατ. f.o.b. (2005 εκτ.)

Εισαγωγές: 2.473 δις f.o.b. (2005 εκτ.)

Εξωτερικό χρέος: 1.41 δις (2003 εκτ.)

Εξοπλιστικές δαπάνες: (n/a)

Παιδιά ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού: 1% των παιδιών ηλικίας 10–14 ετών.

Τεπελένι

Σημειώσεις παραπομπές

1. ↑ 2002 census results (PDF)

| Βεράτιο ή Βεράτι | Δυρράχιο | Ερσέκα | Λούκοβο (Λουκόβα ή Λουκόβε) | Πόγραδετς | Σκόδρα | Χειμάρρα ή Χιμάρα |

Επίσημοι δικτυακοί τόποι

• National Tourism Organization Albania's official website for travel & tourism information.
• Albanian Canadian League Information Service — ACLIS (Αλβανικά και Αγγλικά)
• Department of Information (Αλβανικά και Αγγλικά)
• The Albanian Parliament (Αλβανικά, Αγγλικά και Γαλλικά)
• Προεδρία της Αλβανίας Αλβανικά και Αγγλικά)
• Αλβανικό Ινστιτούτο Στατιστικής Αλβανικά και Αγγλικά)

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

<@=@=@>