Αυτοπροσωπογραφία

Χαρτοπαίκτες

Ο βιολιστής

Νεαρός αγκαλιάζοντας μια νεαρή γυναίκα

O Γιαν Λίβενς (Jan Lievens, 24 Οκτωβρίου 1607 - 4 Ιουνίου 1674) ήταν Ολλανδός ζωγράφος και χαράκτης, το έργο του οποίου ανήκει χρονικά στη «Χρυσή Εποχή» (1584-1702) της Ολλανδίας. Υπήρξε σύγχρονος του Ρέμπραντ και συχνά το έργο τους αντιπαραβάλλεται καθώς υπήρξε ανταγωνισμός μεταξύ τους, ειδικότερα την περίοδο 1625-31. Ο Λίβενς εξελίχθηκε σε διακεκριμένο ζωγράφο της εποχής του και ορισμένα από τα σχέδια του θεωρούνται εξαιρετικά δείγματα της ολλανδικής τέχνης του 17ου αιώνα. Φιλοτέχνησε θρησκευτικά, αλληγορικά ή μυθολογικά θέματα, προσωπογραφίες και τοπιογραφίες.

Βιογραφία

Ο Λίβενς γεννήθηκε στο Λέιντεν, όπου σε ηλικία οκτώ ετών εκπαιδεύτηκε στο εργαστήριο του ζωγράφου Joris van Shooten (π. 1587-1653). Την περίοδο 1617-19 σπούδασε στο Άμστερνταμ, με δάσκαλο τον ιστορικό ζωγράφο Πίτερ Λάστμαν, του οποίου η επίδραση είναι εμφανής στα πρώιμα έργα του. Ο Λίβενς επέστρεψε στο Λέιντεν, όπου από το 1625 μέχρι το 1631 μοιράστηκε το ίδιο εργαστήριο με τον Ρέμπραντ. Το γεγονός πως την περίοδο αυτή φιλοτέχνησαν πίνακες κοινής θεματολογίας, θεωρείται ένδειξη πως μεταξύ τους αναπτύχθηκε ανταγωνισμός. Ο Ρέμπραντ ξεκίνησε την εκπαίδευσή του λίγα χρόνια αργότερα από τον Λίβενς, ο οποίος αν και μέχρι το 1628 είχε μεγαλύτερη φήμη, αργότερα επισκιάστηκε από την καθιέρωση του Ρέμπραντ.

Εκτός από την επίδραση του Λάστμαν, τα πρώτα έργα του Λίβενς μαρτυρούν επίσης επιρροές από τους «καραβατζιστές» της Ουτρέχτης, όπως του Gerrit van Honthorst, ενώ μετά το 1628, διαφοροποίησε αισθητά την τεχνοτροπία του, χρησιμοποιώντας περισσότερο μονοχρωματικούς τόνους. Την ίδια περίοδο, η φήμη του είχε εξαπλωθεί, αναλαμβάνοντας επίσης παραγγελίες για τον πρίγκιπα Φρέντερικ Χένρυ. Στην αυτοβιογραφία του, ο γραμματέας τού πρίγκιπα, Κονσταντίν Χόυχενς, εκθείασε το έργο του Λίβενς, αναφέροντας ειδικότερα πως η επινοητικότητα και τα τολμηρά θέματά του ήταν ανώτερα του Ρέμπραντ, αν και ο τελευταίος υπερίσχυε, κατά τον Χόυχενς, στην ακρίβεια και την εκφραστικότητα των συναισθημάτων. Ορισμένα από τα έργα που ολοκλήρωσε τα τελευταία χρόνια της παραμονής του στο Λέιντεν συγκαταλέγονται στις κορυφαίες δημιουργίες του, όπως η Ανάσταση του Λαζάρου (1631, Μουσείο του Μπράιτον). Ο Λίβενς εγκατέλειψε την πόλη του Λέιντεν στις αρχές του 1632 και εγκαταστάθηκε στην Αγγλία, όπου παρέμεινε μέχρι το 1635. Την περίοδο αυτή καταγράφεται ένας πολύ περιορισμένος αριθμός έργων του. Σύμφωνα με μία αναφορά σε ένα ποίημα τού Χόυχενς, φιλοτέχνησε προσωπογραφίες για μέλη της Αγγλικής βασιλικής οικογένειας, ωστόσο καμία από αυτές δεν διασώζεται. To 1635 έγινε μέλος της συντεχνίας του Αγίου Λουκά της Αντβέρπης. Τα επόμενα χρόνια υιοθέτησε τη μπαρόκ τεχνοτροπία της φλαμανδικής σχολής, κατά τα πρότυπα του βαν Ντάικ και του Ρούμπενς. Παρά το γεγονός πως αναλάμβανε πολυάριθμες παραγγελίες, στα τέλη του 1643 αντιμετώπισε έντονα οικονομικά προβλήματα που οδήγησαν στην απώλεια της περιουσίας του. Στα τελευταία χρόνια της ζωής τους εργάστηκε στο Άμστερνταμ, ταξιδεύοντας για μικρά χρονικά διαστήματα στη Χάγη, το Βερολίνο και το Λέιντεν.

Πηγές

* Eric Domela Nieuwenhuis: 'Lievens [Lievensz.], Jan', Grove Art Online, Oxford University Press, 22 Δεκεμβρίου 2006
* Lievens, Jan. (2006). Encyclopædia Britannica.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

* Getty Museum
* Veritus